De vormglazen van Lebeau

De kunstnijverheidscollectie van de Glasfabriek Leerdam

2003

Nationaal Glasmuseum Leerdam

09.03.03 / 18.05.03

Het Nationaal Glasmuseum heeft een opstelling gewijd aan de vormglazen van Lebeau. De tentoonstelling past in het streven van het Nationaal Glasmuseum Leerdam om in de komende pereiode, aan de hand van kleinere presentaties, een compleet beeld te schetsen van de productie van de glasfabriek Leerdam. Eerder werden de Leerdam Serica van Andries Copier (2001) en het glaswerk van Chris Lanooy (2002) centraal gesteld. 

Chris Lebeau (1878-1945) gold aan het begin van de twintigste eeuw als een van de meest vooraanstaande sierkunstenaars, die zich onderscheidde door een grote mate van veelzijdigheid. Gedurende zijn leven heeft hij zich op het gebied van de meest uiteenlopende takken van de kunst en kunstnijverheid gemanifesteerd. Zo maakte hij ontwerpen voor damast, batik, grafiek, keramiek en glas. Op de begrafenis van de architect K.P.C. de Bazel ontmoette Lebeau P.M. Cochius, de directeur van de Glasfabriek Leerdam. Dit contact resulteerde in een korte maar intense samenwerking. In februari 1924 maakte Lebeau een eerste ontwerp voor een genoemde ‘vormvaas’. Omdat het glaswerk in een houten mal werd geblazen, sprak hij over een vormvaas. In betrekkelijk korte tijd ontstond een serie van meer dan twintig verschillende vazen, die elk bedoeld waren voor een specifieke soort bloem. Voor de soms grillig aan doende vormgeving liet Lebeau zich inspireren door planete en gewassen. In veel gevallen werden de vazen geplaatst op losse voetstukken van donkerpaars geperst glas, om ze beter tot hun recht te doen komen. Dit idee, dat Lebeau als eerste toepaste, zou ontleend zijn aan de Oriëntaalse invloed, die toen ter tijd in zwang was. De vormgelazen van lebeau behoren tot de meest uitgesproken en buitennissige ontwerpen die Leerdam heeft voortgebracht. De bloemvazen werden in de toenmalige Leerdam-kleuren, als amber, Annagroen, paars, (flessen)groen en blank uitgevoerd. Ze werden geproduceerd tot omstreeks 1930. 

Het Nationaal Glasmuseum bezit veruit de grootste collectie in serie geproduceerd glas, naar ontwerp van Chris Lebeau. Het onbetwiste hoogtepunt binnen dit deel van de collectie wordt gevormd door de in 1991 met steun van de Vereeniging Rembrandt aangekochte vissenkom. Van deze vissenkom zijn vermoedelijk slechts een zeer klein aantal exemplaren gemaakt. Het extreem grote formaat, dat moeilijk te produceren was, zal daarbij zeker een rol gespeeld hebben. Het is het grootste stuk ‘vormgeblazen’ glas dat de fabriek in de eerste helft van de twintigste eeuw. 

Voor de presentatie van ‘De vormglazen van Lebeau’ is gepoogd een zo compleet mogelijk beeld te schetsen van de serieontwerpen van Lebeau. Nagenoeg alle modellen zijn ten behoeve van de tentoonstelling getraceerd en opgesteld. Voor de tentoonstelling is een aantal objecten in bruikleen verkregen uit particuliere collecties. 

---

Colofon

Opdrachtgever: Nationaal Glasmuseum Leerdam
Projectleiding: Job Meihuizen, Menno Jonker

---