De wereld volgens Valkema

2005

Nationaal Glasmuseum Leerdam

16.10.05 / 06.03.06

In het Nationaal Glasmuseum wordt ruim aandacht besteed aan het belang van Valkema voor het moderne Nederlandse glas. Sybren Valkema (1916-1996) is een van de sleutelfiguren binnen het moderne Nederlandse glas. Door zijn inspirerende manier van lesgeven en werken kan hij beschouwd worden als één van de belangrijkste vernieuwers voor de glaskunst in Europa.  “Hoewel hij door ingewijden altijd beschouwd wordt als een zeer inventieve ontwerper van de Glasfabriek Leerdam en een voortrekker van de Nederlandse ‘Studioglas’- beweging, is zijn belangwekkende positie bij het grote publiek minder bekend.”

Valkema was in eerste instantie als docent en inspirator verbonden aan de opleiding van de Glasfabriek Leerdam voor decorateurs, in de volksmond ‘De Glasschool van Leerdam’ genaamd. Via Mart Stam, architect en directeur van het Instituut voor Kunstnijverheidsonderwijs in Amsterdam (de latere Rietveld Academie) kwam Valkema in 1943 in contact met Andries Copier en de Glasfabriek Leerdam. Copier had in 1940 de Glasschool van Leerdam opgericht. Valkema zou tussen 1943 en 1948 als docent algemene aesthetische vorming de leerlingen wegwijs maken in vormleer en beeldende kunst, maar vooral maakte hij hen enthousiast en opende hij hun ogen voor de ongekende mogelijkheden van het materiaal. Tevens organiseerde hij voor hen een aantal tentoonstellingen. Voor veel van de ontwerpers in opleiding was de betrokkenheid van Valkema cruciaal voor hun carrière. 

In de jaren vijftig en zestig leverde hij als (free-lance) ontwerper, naast Floris Meydam, Willem Heesen, Gerard Thomassen, Isabellle Giampietro en Lodewijk Linssen, incidenteel ontwerpen voor fraai gebruiksglas, Leerdam Serica en Leerdam Unica.

Ook nadat Valkema niet meer verbonden was aan de Glasfabriek Leerdam bleef hij zich richten op de experimentele mogelijkheden van het medium glas. Vanuit zijn positie als (adjunct) directeur van de Gerrit Rietveld Acedemie was hij vanaf het midden van de jaren zestig één van de grootste voortrekkers van de pas opgekomen ‘Studio’-glasbeweging. Toen de mogelijkheden van de kleine gasoven rond 1964 duidelijk werden, was hij er als één van de eersten bij. Hij was de oprichter en docent van de glasopleiding aan de Gerrit Rietveld academie van 1968 tot 1980. Deze glasopleiding, de eerste op het vaste land van Europa, is van onschatbare waarde gebleken voor het naoorlogse Nederlandse vrije glas. Veel vooraanstaande glaskunstenaars uit binnen- en buitenland hebben hun opleiding aan deze instelling genoten. ‘Vrij glas’ is en door Valkema geformuleerde term voor door kunstenaars ontworpen èn vervaardigd. Tot slot was Valkema een van de eerste glaskunstenaars die na zijn pensionering in 1981 een rondreis maakte langs een groot aantal studio’s in binnen- en buitenland.

Bij de tentoonstelling verschijnt de publicatie.

• Sybren Valkema – de wereld van Valkema – Glascahier 2 [2005]
  Okt 2005
  Job Meihuizen, Klaas Laansma
  Vormgeving Jan van Waarden
  Uitgever Amber
  Partner Nationaal Glasmuseum Leerdam
  ISBN: 978-90-7803-402-5

---

Colofon

Opdrachtgever: Nationaal Glasmuseum Leerdam, Arnoud Odding
Projectleiding: Job Meihuizen, Annalilly van den Broeke
Ram vormgeving / Jan van Waarden

---